Głosy i ścieżki historii

Głosy i ścieżki historii

Fundacja MODE we współpracy ze Stowarzyszeniem Projekt Akademia oraz Studenckim Kołem Naukowym Przedsiębiorczości opracowała projekt zatytułowany „Głosy i ścieżki historii”. Fundamentem naszej jest inicjatywy jest założenie mówiące, iż za kształt narodowej wspólnoty odpowiedzialne są nie tylko elity państwowe, ośrodki polityczne, szkolnictwo czy media, ale przede wszystkim społeczeństwo obywatelskie, tzw. „małe wspólnoty” oraz sami obywatele, zaangażowani w proces umacniania więzi środowiskowych i państwowych.

W minionym roku świętowaliśmy 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości i 550-lecie polskiego parlamentaryzmu, zaś w 2019 roku obchodzimy 20-lecie przystąpienia do NATO (równocześnie z 70. rocznicą utworzenia samego Paktu Północnoatlantyckiego), 15. rocznicę akcesji do Unii Europejskiej czy 450-lecie zawarcia unii lubelskiej. Tak bogate kalendarium stanowi przyczynek do refleksji nad historią naszego państwa, dyskusji nad jego miejscem i rolą we współczesnej Europie oraz w zglobalizowanym świecie.

Nie ulega wątpliwości, że w dniu dzisiejszym dotarcie do informacji nie jest problemem, przeciwnie, ciężar przeciwności, dysonansu usytuowany jest nie w braku wiedzy lecz w jej nierzetelności, bylejakości, powierzchowności a niekiedy stereotypizacji. Problem ten jest szczególnie dojmujący gdy dotyczy on trudnej historii II wojny światowej. W minionych latach byliśmy świadkami szeregu dyskusji o zasięgu międzynarodowym dotyczących lat 1939–1945, w trakcie których ujawniły się nieścisłości, przeinaczenia oraz trudności związane z rekonstrukcją wydarzeń historycznych, czy po prostu wskazaniem ich przyczyn i skutków.

Uprawomocnione jest założenie, że wspomniany dyskurs, za sprawą 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej przypadającej 1 września bieżącego roku, będzie odtwarzany, a kontrowersyjne tezy dotyczące Rzeczypospolitej, jej roli w trakcie wojny oraz zachowania społeczeństwa polskiego w obliczu Zagłady powielane. Jednakże brak pełnego rozeznania nie decyduje o niemożności przeciwdziałania negatywnym konsekwencjom deficytu wiedzy w debacie publicznej. Aby w przyszłości uniknąć podobnych komentarzy należy w sposób przemyślany, uporządkowany i efektywny, prowadzić działania służące zapoznania się z rudymentarną wiedzą już na wczesnym etapie kształcenia.

Projekt „Głosy i ścieżki historii” wychodzi na wprost temu problemowi. Występujemy z propozycją, skierowaną do młodego pokolenia skłaniającą do refleksji nad złożonością II wojny światowej. Nauka historii prowadzona w szkolnych ławach i gabinetowych zaciszach częstokroć bywa pobieżna, ulotna oraz mało interesująca dla młodego człowieka, który funkcjonuje w zupełnie innym niż jego rodzice, bo cyfrowym świecie. Aby zachęcić go do poznania losów swoich przodków jak i zrozumienia trudnych, abstrakcyjnych realiów przeszłości, zwłaszcza dla osób urodzonych w wolnej Polsce, powinno uciec się do metod ekstraordynaryjnych, przystępnych i pobudzających wyobraźnię.

Na całość projektu „Głosy i ścieżki historii” składają się dwa komponenty: spotkania ze świadkami historii („Głosy Historii”) i gra miejska („Ścieżki Historii”). Zależy nam, aby obie składowe projektu stworzyły spójną całość, zatem dążymy do tego, aby historie opowiedziane przez  świadków historii były podstawą dla scenariusza gry miejskiej. Dzięki temu uczestnicy będą mogli nie tylko usłyszeć o trudnych losach pokolenia ich dziadków i pradziadków, ale przede wszystkim wczuć się w ich rolę – co znacząco zwiększy poziom imersji naszej gry.

Historia z podręczników szkolnych oparta jest na faktografii, która częstokroć nie przemawia do wyobraźni współczesnych uczniów. Dlatego zamiast danych i liczb proponujemy spotkania z osobami, których doświadczenia wojenne stanowią wydają się zdecydowanie bliższe, niż te zapisane na kartach podręczników. Planujemy zatem zorganizować spotkania młodzieży ze świadkami historii na zasadzie „Żywej Biblioteki” – metodzie badawczej polegającej na osobistym kontakcie z osobami opowiadającymi o swoich unikalnych przeżyciach.

W ramach tej części projektu przeprowadziliśmy dwa spotkania ze świadkami historii – 4 i 11 października 2019 roku w siedzibie Stowarzyszenia Projekt Akademia przy ul. Legnickiej 65.

Drugim elementem projektu będzie gra miejska „Ścieżki historii” wykorzystująca przestrzeń miejską, jako istotny element nauki historii. Należy zauważyć, iż jest to formuła z perspektywy młodzieży bardziej atrakcyjna od eksperckiego monologu, a tym samym bardziej efektywna w przyswajaniu wiedzy. Podstawowymi celami naszej gry ma być szeroka edukacja młodzieży oraz jej integracja. Nie chcemy rozbudzać wśród uczestników rywalizacji, lecz pragniemy uzmysłowić im jak ważna jest współpraca, porozumienie i dialog. Realizacji powyższych celów sprzyjać będzie przygotowanie scenariusza gry w kilku wersjach językowych: polskiej, angielskiej, włoskiej, hiszpańskiej oraz francuskiej. Udział w grze młodzieży z Europy i świata jest jednym z najważniejszych walorów – w ten sposób dotrzemy z naszym przesłaniem do możliwie szerokiego grona odbiorców. Żywimy nadzieję, iż przyczyni się to do wzrostu zainteresowania historią Polski za granicami naszego kraju.

Należy podkreślić, iż wychodząc na naprzeciw założeniom programu „Niepodległa” zamierzamy zaangażować do naszej gry nie tylko polską młodzież, ale również zagranicznych rówieśników. Jeśli zgodzimy się z tezą, iż młodzi Polacy wkraczają w dorosłość z deficytem informacji odnośnie własnej przeszłości, nie powinna nas dziwić ignorancja w temacie historii naszego kraju, cyklicznie wybrzmiewająca z ust zagranicznych komentatorów. Dlatego pragniemy położyć szczególny nacisk na partycypację w grze miejskiej reprezentantów różnych narodowości. Będzie to dla nich okazja (być może pierwsza albo jedyna w życiu) do poznania wojennych losów obywateli Rzeczpospolitej.

„Projekt realizowany w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości oraz odbudowy polskiej państwowości”